Autisme bekeken vanuit een spiritueel perspectief
Autisme wordt bestempeld als een 'psychische stoornis' met diagnostische criteria in de DSM-V, een behandeltraject en sociale voorzieningen voor de mensen 'op het spectrum'. Aan autisme hangt een negatief stigma: we zien het als een 'menselijkheidsdefect'. Mensen die zich in zichzelf opsluiten, geen contact aangaan, alles volgens rigide patronen doen en emoties niet begrijpen, zijn eng.
De beeldvorming rondom autisme is overwegend negatief: in zichzelf opgesloten kinderen die zich de hele dag met fixaties bezighouden en in paniek raken als er iets aan de starre routine verandert. Het gebeurt niet zelden dat een autismediagnose alle hoop en toekomstdromen van ouders in puin slaat. De soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend (om het eerste vooroordeel te ontkrachten: ik ben dól op beeldspraak): voor mensen met autisme (voor zover het niet om klassiek Kannerautisme gaat) blijkt de praktijk veel mogelijk, als maar rekening wordt gehouden met hun behoeften en wensen.
De laatste jaren beginnen in de spiritueel georiënteerde media artikelen te verschijnen met de strekking dat mensen met autisme helemaal geen handicap hebben, maar juist zeer gevoelige, begaafde mensen zijn. Dat is een positieve ontwikkeling, maar ik merk dat in dergelijke artikelen een totaalplaatje ontbreekt van wat autisme nu echt inhoudt. Het wordt tijd dat mensen die de ervaring van binnenuit kennen, de stigma's gaan afbreken en laten zien wie ze echt zijn.
Ik vermijd bewust het woord 'autist', het klinkt voor mij als een scheldwoord, zoals 'mongool' of 'debiel'. Ik spreek liever van 'mensen met autisme', 'mensen op het autismespectrum, of 'gevoelige mensen'.
Autisme is pervasief
Autisme valt met PDD-NOS en Rett-syndroom onder de 'pervasieve ontwikkelingsstoornissen'. Er zijn raakvlakken met ADD en ADHD en je kunt je afvragen of deze 'stoornissen' (ik spreek liever van 'gesteldheden' of 'een manier van zijn') ook pervasief zijn. 'Pervasief' wil zeggen: betrekking hebbend op alle terreinen van het leven. Autisme werkt breed door op je leven. Om Herman de Neef te citeren:
'Autisme is levensbreed en levensdiep'.
Autisme heeft invloed op je biochemie, je neurobiologie, je psychologie, je motoriek, je cognitieve en verbale vaardigheden, je sociale ontwikkeling, je seksualiteit, je mogelijkheden in onderwijs, werk en relaties, je geestelijke gezondheid, werkelijk op álles.
In wetenschappelijke termen hebben mensen met autisme problemen met de centrale coherentie. Hun hersenen hebben moeite met het ordenen van binnenkomende prikkels tot een coherent geheel waarmee zij de wereld om zich heen begrijpen en er adequaat kunnen handelen. In de praktijk komt het erop neer dat ze totaal overspoeld worden door de enorme hoeveelheid prikkels die ze over zich uitgestort krijgen. Ze kunnen die prikkels niet in het tempo verwerken dat de maatschappij van hen eist en vallen daardoor uit op school of kunnen niet functioneren in een reguliere baan. Het betekent niet dat ze het helemaal niet kunnen, alleen dat dat langer duurt. En daar komt het probleem met onze maatschappij om de hoek kijken: het mág niet langer duren. Op school moet je je aan het klassikale curriculum houden en op je werk wordt je geacht een zekere productiviteit te behalen.
Daarnaast hebben mensen met autisme ook grote problemen met ordenen van informatie: ze kunnen van nature lastig onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken en hebben problemen met structureren en tijdsbesef. Daardoor doen ze langer over taken. Bij de één blijft deze eigenschap beperkt tot een trekje waar hij soms wat hulp of ondersteuning bij nodig heeft. In extreme gevallen kan dit ertoe leiden dat het onmogelijk is eenvoudige taken uit te voeren, het eigen huishouden te runnen of je eigen administratie bij te houden. Extreme problemen met de centrale coherentie leiden ertoe dat iemand niet zelfstandig kan wonen, terwijl hij een hoge intelligentie kan hebben.
Autisme beïnvloedt de ontwikkeling: Kinderen met autisme lopen vaak achter op hun leeftijdsgenoten qua motoriek, verbale en sociale ontwikkeling, terwijl ze cognitief juist bijzonder voorlijk kunnen zijn en vaak uitgesproken talenten bezitten. Deze talenten ontwikkelen ze vaak al als kind geheel op eigen kracht tot een hoog niveau. Autisme is, in tegenstelling wat vaak beweerd wordt, niet zozeer een ontwikkelingsstoornis, maar een uit de pas lopen met de massa, de neurotypische mensen.
Tot slot ondervinden ze problemen in de sociale interactie: ze komen moeilijk over de drempel heen om contact te leggen en als ze dat doen, doen ze dat onafgestemd. Ze worden vaak gemeden of zelfs gepest door klasgenoten en collega's. Het probleem is echter niet zozeer dat mensen met autisme niet geïnteresseerd zijn in contact, al zijn ze wel graag alleen. Ze spreken een andere taal: ze hebben weinig ego en daardoor hebben ze niet de conditionering om het ego van een ander te strelen of te ontzien. Daar maken ze zich vaak impopulair mee. Soms ook zijn ze zo hoog-intelligent dat 'normale' mensen hun hersenkronkels en gedachtensprongen niet kunnen volgen. Daardoor kan het lijken alsof ze onsamenhangend en ongeïnteresseerd communiceren. Hun denken en voelen speelt zich af op een totaal ander niveau.
De mate waarin mensen 'aangedaan' zijn met autistische eigenschappen, varieert sterk van persoon tot persoon: autisme is een spectrum dat alles van Kannerautisme tot het syndroom van Asperger omvat, plus een groep mensen die qua eigenschappen tegen het spectrum 'aanleunen'.
Door een combinatie van overprikkeling, introvertie, contactmoeilijkheden en een sterke focus op hun eigen interesses, gaan mensen met autisme vaak als 'loner' of einzelgänger door het leven. De buitenwereld denkt vaak dat ze eenzaam zijn en eronder lijden (en soms is dat ook zo), maar vaak genoeg vinden ze het zelf prima.
Autisme: de cijfers
Mensen met autisme doen het niet goed in de samenleving. Ze zitten relatief vaak op het speciaal onderwijs, worden relatief vaak arbeidsongeschikt verklaard en leven vaak van een uitkering. Ze zijn bovengemiddeld vaak sociaal geïsoleerd, depressief en hebben in veel gevallen niet eens een dagbesteding. Mensen met autisme schieten tekort om te integreren in deze maatschappij en de maatschappij schiet tekort om deze vaak intelligente mensen een waardig bestaan te geven.
Hier wat cijfers van een recente e enquête van de NVA:
Het aantal autismediagnoses stijgt ieder jaar. De wetenschap verklaart die stijging door vroegere en betere herkenning van autisme. Wellicht vallen kwetsbare mensen vaker buiten de boot omdat er steeds hogere eisen worden gesteld in onze gehaaste, competitieve maatschappij. De spirituele verklaring is de komst van een groeiend aantal nieuwetijdskinderen. De incidentie van autisme wordt geschat op 2 tot 5 per 10.000 (dertig jaar geleden) tot 60 tot 100 op 10.000 (actueel, experts zijn van mening dat de criteria van de 'stoornis' worden opgerekt en er steeds meer mensen met autistiforme eigenschappen een onterechte diagnose krijgen, vaak om in aanmerking te komen voor een PGB)1. In Amerika komen uitschieters voor van 1 op 6 (dit cijfer heeft betrekking op ontwikkelingsstoornissen in het algemeen variërend van mild tot zeer enstig)2. De groep met het syndroom van Asperger komt er vaak nog redelijk goed vanaf, maar mensen die te kampen hebben met HFA, PDD-NOS en comorbiditeit van ADD/ADHD zijn nu vaak aangewezen op een aangepaste werkvorm of zelfs een uitzichtloos leven in de bijstand. In zo'n beperkt leven met weinig geld en een beperkt sociaal netwerk ontwikkelen ze vaak dwanggedachten en dwangneuroses en kunnen de grip op de realiteit verliezen. Hun ordeningsproblemen leiden vaak tot schulden of een vervuilde, verrommelde woning. Bovenstaande cijfers geven aan dat autisme niet langer meer kan worden opgevat als een zeldzaamheid. Het is een onderdeel van de samenleving aan het worden. Toch vallen deze mensen vaker buiten boot dan dat ze binnenboord blijven. Behalve dat al die uitvallers voor de overheid een kostenpost zijn en het voor de mensen in kwestie verdrietig is, worden er ook zoveel prachtige talenten verkwanseld. Positieve rolmodellen zijn er nauwelijks. Bevestiging van clichés des te meer. Tel daarbij op dat het steeds moeilijk wordt om de sociale zekerheid te bekostigen en het mag duidelijk zijn dat hier een heel groot probleem aan het ontstaan is op het vlak van menselijke waardigheid en welzijn.
*) Werk onder je intellectuele niveau hoeft niet eentonig te zijn. Veel mensen met het syndroom van Asperger komen in een ambachtelijk beroep terecht. Officieel is dat laaggeschoold werk, maar kan in de praktijk veel arbeidsvreugde opleveren.
Met de mondiale bewustzijnssprong is de beeldvorming over autisme aan het veranderen
De laatste jaren merk ik een tendens op waarin men meer naar de individuele kwaliteiten gaat kijken van mensen met autisme. In sommige gevallen blijken dat subtiele talenten op het spirituele vlak te zijn. De laatste jaren is, onder meer op deze site, al veel gechanneld materiaal naar buiten gekomen over de spirituele kant van autisme. De gedachte dat mensen met autisme geen stoornis hebben, maar bijzondere kwaliteiten begint steeds meer gemeengoed te worden.
Om even een misverstand over spirituele vermogens weg te nemen: bij het woord 'spiritueel' denken we automatisch aan vormen van helderziend- en heldervoelendheid, alternatief genezen of telepathie. Dat komt voor, maar de spirituele vermogens van mensen met autisme nemen vaak een andere vorm aan. Niet alle mensen met autisme bezitten even sterke spirituele vermogens of zijn daar even bewust mee bezig, maar wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze allemaal 'niet-lineair' zijn, om het zo maar even te noemen. Ze denken sterk vanuit hun rechterhersenhelft en kunnen dingen die logischerwijs helemaal niet kunnen. Ze kunnen briljante kunstenaars of wiskundigen zijn, of visionairs op het gebied van de natuurwetenschappen. De talenten van anderen passen niet zozeer in een hokje, maar zijn een op zichzelf staand talent met betrekking tot een specifiek onderwerp. Wat al deze talenten met elkaar gemeen hebben, is dat ze van heel diep binnenuit de persoon met autisme komen. Ze hebben een ongekend inzicht in de aard en werking van dingen. Deze kennis hebben ze op eigen kracht verzameld en ze zijn in staat om met een ongeëvenaard meesterschap en autoriteit een onderwerp naar een hoger niveau te tillen. Wat voor mij het spirituele aan zo'n gave is, en wat een autistische gave onderscheidt van een fixatie of dwanghandeling, is het feit dat het vanuit zo'n enorme overgave gebeurt en dat er geen formeel onderwijs aan te pas komt. Ze zijn selfmade masters. Het is z'n allesje. Iemand met autisme leeft ervóór en erván. Het is soms het enige wat een leven met autisme in deze harde rotwereld de moeite waard maakt, het enige om voor te leven en wat de existentiële eenzaamheid die gepaard gaat met autisme, draaglijk maakt.
Door de medische wetenschap en klinische psychologie worden deze talenten niet op waarde geschat. Soms worden ze gebagatelliseerd, of in het gunstigste geval 'grappig' gevonden als uit de hand gelopen hobby. Men kijkt vanuit gewoonte naar wat er niet goed gaat. En dat is zonde. Vanuit een spiritueel perspectief heeft elk leven een reden. Als je dan in zo'n lastige incarnatie geboren wordt (ik zeg het maar gewoon zoals het is), dan mag daar best iets moois tegenover staan: je gave leven.
Zelf geef ik er de voorkeur aan om onderscheid te maken tussen autisme en autistisch gedrag. 'Autisme' is de optelsom van iemands persoonlijkheid en zijn bedrading. Het autismespectrum is breed en er zijn net zoveel manieren waarop autisme tot uitdrukking kan komen als dat er mensen met autisme zijn. 'Autisme' kan een probleem zijn, maar het hóeft niet. 'Autistisch gedrag' ontstaat waar autisme wel problemen geeft. Eigenlijk is het een verzamelnaam voor gedrag dat raar of hinderlijk is en dus onwenselijk. Autistisch gedrag beweegt mee met de mate waarin iemand met autisme stress ondervindt: het komt dan sterker naar voren dan wanneer iemand ontspannen en tevreden is. Stereotiepe handelingen worden vaak als een probleem gezien, maar eigenlijk zijn ze vrij onschuldig. Ze dienen als spanningsafleiders in een drukke omgeving. Autistisch gedrag kan problematisch zijn: als iemand bijzonder onzelfredzaam is, of paniekaanvallen krijgt in een vreemde omgeving, of zo stekelig in de omgang is dat het echt niet meer acceptabel is, is er een serieus probleem. Maar vaak wordt autistisch gedrag ook afgekeurd zonder dat er een probleem is. Men vindt het raar dat iemand liever alleen is, sterk op zijn lievelingsbezigheden is gericht of op zijn eigen, wat buitenissige manier zijn stress laat afvloeien. Dan is het het oordeel van maatschappij dat autisme pathologiseert, zonder dat de persoon zelf een probleem hoeft te hebben.
De basis van autistisch gedrag is extreme hoogsensitiviteit
Autisme bekeken vanuit een spiritueel perspectiefDe laatste jaren, onder meer onder invloed van het werk van Herbert van Erkelens en William Stillman, is een kentering op gang aan het komen: Men prikt door de façade van de autistische afgeslotenheid heen en merkt op, dat mensen met autisme eigenlijk zeer hoogsensitief zijn. Zo hoogsensitief, dat zij zich afsluiten voor de wereld om maar niet voortdurend gebombardeerd te worden met indrukken, prikkels en energieën van anderen. Ze hebben zo'n uitzonderlijk gevoelig en ontvankelijk bewustzijn, dat ze andere mensen liever uit de weg gaan. Datzelfde bewustzijn maakt, dat ze frequenties en energieën oppikken die de meeste andere mensen ontgaan. Daardoor kijken zij op een unieke manier naar de wereld en zijn daardoor ook in staat om unieke dingen te scheppen. Hoewel sociaal onafgestemd zijn mensen met autisme vaak erg zachtaardig: ze zullen niet snel pesten of iemand erin luizen, iemand omlaaghalen om te winnen en ze houden er voor zichzelf een strenge morele code op na.
Sharyl Jackson is één van de eersten geweest die het verband tussen autisme en kristalbewustzijn heeft opgemerkt. Zie daarvoor het artikel ‘Eigenschappen van een Kristalkind’ op deze site. Dat is een revolutionaire stap geweest, gezien het stigma dat aan autisme hangt. Veel 'nieuwetijds-auteurs' hebben inderdaad de overeenkomst tussen kristalbewustzijn en autisme opgemerkt. Doordat ze niet los konden komen van verouderde manieren om tegen autisme aan te kijken, stelden zij jammer genoeg dat kristalkinderen weliswaar teruggetrokken zijn, maar desondanks niet autistisch zijn omdat zij, in tegenstelling tot autistische kinderen, vrolijk en liefhebbend zijn. Het zijn het stigma en onbegrip die aan autisme kleven die mensen tot dergelijke uitspraken brengen. Ik haal dit detail bewust aan. Het kan futiele navelstaarderij lijken, maar deze denkstap is precies waar het om gaat: Het losmaken van de automatische link tussen 'autistisch gedrag' en het label 'menselijkheidsdefect'. In de boeken van William Stillman worden anekdotes aangehaald over sociaal teruggetrokken kinderen met een ontwikkelingsachterstand maar desondanks een zeer gevorderd spiritueel bewustzijn, telepathische gaven en een enorme mate van heldervoelendheid. Het is niet moeilijk om daarin onmiddellijk de kristalkinderen herkennen Iemand kan een autismediagnose hebben, en dat heeft wel degelijk een voorspellende waarde over op welke terreinen van het leven je obstakels kunt verwachten, maar daarnaast is hij ook gewoon nog mens met het vermogen en de wens tot liefhebben. Dat de manier waarop hij/zij dat uitdrukt een beetje anders is, zou geen reden mogen zijn om zo iemand maar te bestempelen als 'gemankeerd'. Ik wil bijdragen aan het losmaken van deze koppeling zodat liefde bereikbaarder wordt voor mensen met autisme. Want ze hebben liefde ontzettend hard nodig. Om hun talenten te ontplooien en hun vleugels uit te slaan. Om mens tussen andere mensen te kunnen en dúrven zijn.
Aan de andere kant zie je ook een doorslaande tendens waarin mensen de gevoeligheden van mensen met autisme op een voetstuk plaatsen en beweren dat 'autisme niet bestaat', dat autisme het zoveelste labeltje is en een miskleun van de wetenschap, die vanuit haar eigen beperkte perspectief naar nieuwetijdskinderen kijkt. Beperkt perspectief, helemaal mee eens. Maar ondertussen is er klinisch echt wel het nodige aan de hand bij mensen op het autismespectrum (in een volgend artikel wordt hier dieper op ingegaan). Ik ben blij met deze bewustwording, maar het valt me op dat er vooral wordt geschreven door mensen die geen autisme hebben over mensen die het wel hebben. Ik zou graag zien dat de mensen op het autismespectrum zelf uit hun slachtoffer- en gehandicaptenrol stappen en laten zien wie ze echt zijn. Het feit dat mensen met autisme met een doel hier op aarde komen, blijkt wel dat we hen niet zonder meer mogen 'afschrijven' als mensen met een handicap. Overigens zonder hun problemen te bagatelliseren.
De levensmissie van mensen met autisme
Temple Grandin is Amerikaanse zoöloog en bekend hoogfunctionerend persoon met autisme. Ze is hoogleraar aan de Colorado State University en professioneel ontwerper van 'humane' slachterijen (bron: wikipedia.nl)
Zelf zie ik het autismespectrum als een subgroep binnen het menselijk bewustzijn en potentieel, met een andere informatieverwerking, andere omgang met emoties en –dus- andere kwaliteiten en zwaktepunten. Van die zwaktepunten wordt een veel te groot probleem gemaakt, terwijl de potentie van deze mensen veel te weinig wordt benut, en bovendien vaak op de verkeerde manier: veel mensen met autisme worden ingezet op routinewerkzaamheden terwijl hun hersenen een onvoorstelbaar potentieel bezitten: verregaande multidimensionaliteit. Zij zijn in staat om 'achter de sluier' de kijken op een manier die voor de meeste andere mensen nog niet mogelijk is. De zgn. 'savanten' staan in directe verbinding met het akasha-veld. Velen zijn heldervoelend en telepatisch. Anderen hebben de wetenschap en de kunst met sprongen vooruitgeholpen met hun intuïtieve kennis van 'hoe het werkt'. Zelfs de rockmuziek hebben we aan autisme te danken: de eerste generatie versterkers voor elektrische gitaren is uitgevonden door een Asperger. Om over 'de groten' als Temple Grandin en Albert Einstein maar te zwijgen. Ze zijn geen probleem, ze laten ons zien wat je kunt bereiken als je 'om een hoekje denkt'.
Mensen met autisme hebben door hun gevoeligheid en hun bewustzijn, dat is doorgeschakeld naar de hogere spirituele sferen, een belangrijke taak te vervullen in de huidige overgangsperiode. Ik ben van mening dat de autistische vorm van hoogsensitiviteit een aanvulling is op de vorm die we meestal aanduiden met 'empaat'. Dat zou je de 'yin-HSP' kunnen noemen. Mensen met autisme hebben een 'yang-HSP'. De yin-HSP is gericht op het aanvoelen van de gevoelens van anderen, vibraties uit de natuur oppikken en helen. De yang-HSP zorgt ervoor dat we (rand)wetenschappelijke vraagstukken op een intuïtieve manier kunnen benaderen. Mensen met yang-HSP ontvangen vaak inzichten door middel van dromen, channeling en synchroniciteiten (zo heb ik mijn boek geschreven dat ik z.s.m. wil gaan publiceren). Friedrich Kekule heeft beweerdde molecuulstructuur van de benzeenring in een droom te hebben ontvangen. Albert Einstein heeft zijn relativiteitstheorie opgesteld door zijn verbeelding te gebruiken. Het zijn juist de gevoelige, intuïtieve wetenschappers geweest die de grote doorbraken en paradigmaveranderingen tot stand hebben gebracht. Albert Einstein uiteraard, maar ik verdenk Nicola Tesla er ook van dat hij een Asperger of kristalmens geweest zou kunnen zijn. (Tesla heeft baanbrekend werk verricht op het gebied van vrij toegankelijke elektrische energie, heeft zijn werk nooit laten patenteren omdat hij vond dat gratis energie de wereld vooruit zou helpen en was niet geïnteresseerd in persoonlijk gewin. Hij is tegengewerkt door tijdgenoot Edison, die er vandoor ging met de eer, de patenten en het geld.) Hun logisch werkende, deducerende en structurerende brein is in staat deze 'wolligheid' te vertalen naar plausibele theorieën en praktische toepassingen. Een prachtige samenwerking tussen yin en yang, mannelijk en vrouwelijk, gevoel en verstand. En dat is precies wat we nu, in dit tijdperk van een dominante, overgerationaliseerde, almachtige en arrogante wetenschap, zo verschrikkelijk hard nodig hebben. De kernkwaliteiten van autisme
De kernkwaliteit van autisme omvat meerdere zaken:
De boodschap van autisme is dat we dingen weer geconcentreerd, aandachtig en met betrokkenheid gaan doen. Niet alles afraffelen, drie dingen tegelijk doen of er met zevenmijlslaarzen doorheen stampen, maar de tijd ervoor nemen, het grondig doen, netjes afwerken en daar voldoening uithalen.
De boodschap van autisme houdt in: de kern van de dingen zien, door façades heen prikken. Een zuiverheid van zijn die geen hypocrisie toelaat. En dat durven uit te spreken.
Mensen met autisme laten ons zien hoe belangrijk het is om compromisloos jouw eigen, unieke pad te gaan. Hoe off the road gaan je helpt om jouw talenten te ontwikkelen. En hoe je op die manier een onderwerp naar een hoger plan tilt.
Autisme is een manifestatie van een nieuw gebruik van onze geestelijke vermogens. Om een moeder van een autistisch kind te citeren: 'Autisme is geen bug in de software, het is een totaal ander besturingssysteem'. En dat geldt eigenlijk voor alle nieuwetijdskinderen, van welk type 'bedrading' ze ook zijn: indigo, kristalkind, sterrenkind, regenboogkind. We zouden niet moeten schrikken van het feit dat ze dingen anders doen.
Literatuur:
Tony Attwood. Het Syndroom van Asperger. Uitgeverij Pearson, Amsterdam, 2001
Hans Lemmens. Het elastiek tussen lichaam en ziel Uitgeverij Andromeda, 2008
Herman de Neef. Op weg naar rust. Uitgeverij Inspired Quality Publishers, Amsterdam, 2012.
William Stillman. . Soul of Autism New Page Books, 2008
de boeken van Temple Grandin
klik op de desbetreffende link voor meer informatie
Referenties:
2 Centers for Disease Control and Prevention
Over Merel
Autisme bekeken vanuit een spiritueel perspectiefIk ben 34 jaar en ben ervaringsdeskundige op het gebied van autisme. Als één van weinigen van mijn 'soort' is het me gelukt om volledig zelfstandig in de maatschappij te functioneren en mijn leven te sturen in de richting waarin ik dat wil. Om me heen zag ik velen het niet redden en heb de wens om deze mensen te helpen . Dat doe ik door spirituele kennis over autisme bekend te maken. Ik zal de komende tijd vaker artikelen over autisme op de site plaatsen. Daarnaast ben ik van plan een boek uit te brengen waarin het autistische bewustzijn wordt doorgrond en handvatten worden aangereikt om er mee om te gaan. Mijn doel is het vergroten van de acceptatie van autisme, bekendheid van de spirituele achtergrond van autisme, het vergroten van onze mogelijkheden om ermee te kunnen gaan en uiteindelijk betere perspectieven voor de mensen op het spectrum. Mijn ultieme droom is het opzetten van een kenniscentrum voor holistische autismebegeleiding waar ouders en volwassenen hulp en advies kunnen vinden en waar hulpverleners zich kunnen profileren. Het moet een plek worden waar kennis wordt uitgewisseld en kan groeien, waar mensen wijzer en ondersteund vandaan komen. Waar de grijze wolk van wanhoop en verdriet, die veel te vaak aan autisme hangt, wordt weggeblazen.