In menige spirituele boekenkast staat de I Tjing, boek van veranderingen. Het is een orakelboek: je stelt een vraag en de I Tjing geeft antwoord door middel van de door jezelf gegooide muntjes. En het gekke is… het werkt!

 

Het wijsheidsysteem en orakel (de) I Tjing stond drieduizend jaren geleden aan de wieg van de Chinese cultuur en het Chinese denken. Oorspronkelijk werd het alleen geraadpleegd door koningen, voor wie het geschreven was. Daarna werd het ook door andere leiders geraadpleegd die een harmonische relatie met hun volk nastreefden en de adviezen van het boek opvolgden. Vervolgens werd het omarmd door de intellectuele elite en ging het een grote rol spelen in het cultuurleven. De Chinese architectuur, muziek, geneeskunst, vechttechnieken, meditatie, feng shui, kookkunst zijn uit de I Tjing traditie voortgekomen.

Ten slotte werd het orakel, dat op iedere vraag een passend antwoord geeft, ook door het volk bij waarzeggers geraadpleegd. In Azië, maar ook hier, wenden zich nog altijd velen tot de I Tjing bij het oplossen van problemen en maken van plannen. Want iedereen kan de I Tjing om een inzicht vragen. In elke I Tjing editie staat beschreven hoe je met behulp van drie munten vragen kunt stellen en hoe je de antwoorden kunt opzoeken. Vervolgens is de opgave om de voorgestelde strategie uit te voeren. En dat moet je zelf doen. Daarbij kan niemand je helpen. Hoe het werkt weet ik niet. Dat het werkt weet ik wel, want dat heb ik de afgelopen vijftig jaren talloze malen ervaren.

Veranderen

Mensen die de I Tjing niet kennen, denken vaak dat je er veel van af moet weten om het te kunnen raadplegen, maar dat is niet het geval. Zeker, je kunt je leven lang deze wonderlijke kennis blijven bestuderen, maar dat is niet waar het in essentie om gaat. De I Tjing is een instrument voor zelfverwezenlijking waarmee gestagneerde levensenergie weer kan gaan stromen door de adviezen over te nemen en gebruik te maken van de voorspellingen. Het gaat om het doen, het voltrekken van veranderingsprocessen door onszelf. Daarvoor is geen kennis nodig, maar op de eerste plaats de wil om iets in het bestaan te veranderen of de behoefte om iets met zekerheid te weten.

Het systeem heeft geen ideologische of religieuze lading maar streeft naar harmonie en evenwicht. Het past zich aan bij iedere situatie, elke tijd en elke cultuur. Het lijkt als het ware kameleontisch te zijn.

Het uit zich op de drie niveaus die samen het menselijk bestaan omvatten: Aarde, Mens en Hemel. Aarde staat voor alles wat materieel is. Het orakel kan bijvoorbeeld helpen bij het zakendoen en het geld verdienen. Er zijn beurshandelaren rijk geworden dankzij hun geslaagde voorspellingen.

Op het Mensniveau kunnen we om adviezen en voorspellingen vragen voor problemen op het werk, in relaties, bij de opvoeding, scholing, studie, liefde, reizen, conflicten, belangrijke beslissingen, verloren voorwerpen, het weer etc.

Op het hoge niveau – waartoe Hemel, filosofie, wetenschap, religie, spiritualiteit, liefde, kunst, enz. behoren – kunnen we onder meer ideeën bestuderen en onderzoeken wat echt en onecht is.

Proto-logisch

Deze verheven kosmologie is volkomen praktisch. De I Tjing kan je ondersteunen, adviseren, stimuleren, afremmen, de waarheid zeggen enz. Als je op de verkeerde weg bent, kan hij je waarschuwen en we merken gauw genoeg dat we zulke waarschuwingen niet moeten negeren.

De antwoorden stellen je in staat jouw meningen en handelingen te corrigeren. Die veranderingen breng je zelf tot stand. Daar komt niemand anders aan te pas en niemand hoeft er iets van te weten. Tenzij we dat zelf willen. We kunnen ook toekomstige ontwikkelingen bestuderen en daarover voorspellingen doen. Hoe ver we met dit alles willen gaan bepalen wij ook zelf.

Een probleem vormen de vertalingen die vaak mysterieus en ongrijpbaar zijn, zodat we verklarende commentaren nodig hebben om te begrijpen wat er staat.

De oorsprong van de I Tjing is in nevelen gehuld. Hij is ook enig in zijn soort. Het is wel een ‘proto-logisch’ systeem genoemd, het loopt voor op de logica. In de kern is het een abstract, grafisch model van de kosmos uit de Bronstijd, dat vervolgens is onder woorden is gebracht in een verzameling rijmpjes, gezegdes en spreuken. Deze tekst beschrijft de interactie van de twee complementaire begrippen yin en yang die samen de werkelijkheid symboliseren en niet zonder elkaar kunnen bestaan. Daarbij is yang het creatieve, dynamische principe en yin het receptieve, ontvangende.

Deze twee polen trekken elkaar aan en gaan weer uit elkaar volgens bepaalde wetmatigheden, zoals de zon en de aarde, licht en donker, dag en nacht, hard en zacht, vol en leeg, gunstig en ongunstig, gezond en ziek, warm en koud, man en vrouw, koning en volk enz.

Dit wordt beeldend uitgedrukt in ‘hele’ en ‘gebroken’ lijnen. Een hele lijn ___ staat voor yang, een gebroken lijn _ _ symboliseert yin.

De tekst kan ons informatie geven over wat buiten ons bereik ligt, waarna wij dit een plaats kunnen geven in onze eigen werkelijkheid. Als we dat op de juiste manier verwerken, zijn we in staat de zogeheten Weg van het Midden te gaan, waar yang en yin met elkaar in evenwicht zijn en er een harmonische voortgang is. Vaak bereiken we dan wat we wilden of we accepteren dat het niet mogelijk is.

Ervaringen

Het orakelsysteem heeft geen ideologische of religieuze lading en past zich aan bij iedere situatie, elke tijd en elke cultuur. Het lijkt als het ware kameleontisch te zijn.

Het centrale concept is verandering. Niets in het bestaan is constant of blijvend, alles gaat op den duur over in iets anders. Yang wordt altijd weer yin en yin wordt altijd weer yang. De adviezen zijn gericht op het behoud van harmonie, van het evenwicht in een situatie, of op het herstel daarvan als dit verloren dreigt te gaan. Door de adviezen in praktijk te brengen, kunnen we zelf de loop van bepaalde veranderingsprocessen beïnvloeden en veranderen.

Het is niet mogelijk om er repressieve macht mee uit te oefenen, waar anderen onder lijden. De I Tjing zal ook niets voorstellen dat wij niet kunnen uitvoeren en is mild als we tekortschieten, al kunnen de waarheden waarmee we geconfronteerd worden soms hard zijn.

Deze ‘kosmische computer’ neemt in zijn overwegingen, hoe op de beste manier harmonie tot stand gebracht kan worden, alle aspecten van een probleem mee. Dus ook onze tekortkomingen. Wie de I Tjing gaat raadplegen, heeft daar al gauw ervaringen mee.

Lang geleden, voor de komst van de mobiele telefoon en het internet, heb ik eens een I Tjingcongres georganiseerd. Uit het hele land waren er meer dan vijftig mensen bij elkaar gekomen, die allen intensief met de I Tjing bezig waren. Er waren onafhankelijk van elkaar twee hoge politieofficieren bij. Beiden gebruikten heel discreet de I Tjing bij hun werk. Er was ook een huisvrouw met een huis vol opgroeiende kinderen en een sceptische echtgenoot die er niets van wilde weten. Zij vertelde hoe ze haar huishouden organiseerde vanuit een klein kamertje waar zij de I Tjing consulteerde.

 

Gerben Hellinga is schrijver en publiceert binnenkort een bewerking van de I Tjing. Hij geeft ook consulten, lezingen en workshops. Meer: www.gerbenhellinga.com.